Zagadnienia dramatu awangardowego oraz awangardy teatralnej stanowiły ważny nurt badań zmarłej przedwcześnie Ewy Guderian-Czaplińskiej, związanej przez całe życie naukowe i zawodowe z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W niniejszym tomie zgromadzono najważniejsze jej teksty dotyczące nowatorskich działań artystycznych – polskich i zagranicznych – przypadających na okres międzywojenny.
Ostatnie egzemplarze!
Data dostępności:
Pierwszą część publikacji stanowi przedruk książki „Szara strefa awangardy”, wydanej w 1998 i obejmującej zagadnienia twórczości dramaturgicznej Awangardy Krakowskiej: Jana Brzękowskiego, Jalu Kurka, Tadeusza Peipera i Juliana Przybosia.
W drugiej części tomu znalazły się teksty rozproszone, poświęcone dramatowi i teatrowi (nie tylko) awangardowemu, publikowane wcześniej w monografiach zbiorowych i czasopismach. Zamieszczone tu obok siebie pokazują pewną ewolucję zainteresowań Autorki, która od zagadnień początkowo związanych z dramatem, w późniejszych pracach przeszła do problemów kompozycji przestrzeni teatralnej oraz relacji między sztukami plastycznymi a teatrem. Tu ważne miejsce zajmują artykuły „Z czego buduje się tło sceniczne?” (o koncepcjach scenograficznych Iwo Galla), „Wyobrażone przestrzenie teatru Teresy Żarnowerówny” oraz „Nie obrazy – relacje. Nowe przestrzenie w awangardowych projektach teatralnych”, a także opis przedstawienia „Sen” Felicji Kruszewskiej w reżyserii Edmunda Wiercińskiego w Teatrze Nowym w Poznaniu (1927).
Kilka z tekstów zamieszczonych w drugiej części tej książki powstało w związku z zaangażowaniem Ewy Guderian-Czaplińskiej w prace zespołu realizującego w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego projekt „Odzyskana awangarda. Awangarda teatralna w Europie Środkowo-Wschodniej” w 2017 z okazji obchodów Roku Awangardy.
Oddając do rąk czytelników ten tematycznie skomponowany wybór tekstów Ewy Guderian-Czaplińskiej, pragniemy, aby dostrzegli w nich niezwykłą przenikliwość Autorki, a czasami wręcz przewrotność badawczą, doskonałą znajomość zjawisk i twórców, o których pisała, wielką inteligencję i otwarcie na dialog. A ci, którzy ją znali, zapewne odnajdą w tych zdaniach i frazach, tak charakterystyczne dla Ewy dowcip, bezpośredniość i radość życia.
SPIS TREŚCI
I
Tadeusz Peiper: Teatr awangardowy od świtu do klęski — 19
Szósta! Szósta!, czyli awangardowa pobudka — 21
Skoro go nie ma, to znaczy, że przegrał — 47
II
Jalu Kurek: Od teatru do literatury — 65
Kalendarium dramatyczne — 67
Awangardowe Gołębie — 75
Wariacje dantejskie — 87
Jalu Kurek jako pacyfista — 105
III
Jan Brzękowski: Awangarda jest więzieniem — 121
„Poeta, nawet naprawdę sławny” — 123
O niemożności trzymania wielbłąda na kolanach — 137
IV
Julian Przyboś: Dramaturg to ktoś inny — 145
Geometria pijana: daty i tematy — 147
Teatr w teatrze – krakowskim — 157
„Niech tu nie wchodzi nikt, kto nie zna geometrii” — 167
O artystycznym podziale ról — 185
Szara strefa awangardy — 189
Spis treści
INNE SZKICE
Dramaturgia dwudziestolecia międzywojennego (1918–1939) — 209
Między tradycją a awangardą – o dramatach awangardzistów krakowskich. (Wstępnie) — 235
Z czego buduje się tło sceniczne? — 273
Sen Felicji Kruszewskiej w inscenizacji i reżyserii Edmunda Wiercińskiego — 283
Wyobrażone przestrzenie teatru Teresy Żarnowerówny — 293
Nie obrazy – relacje. Nowe przestrzenie w awangardowych projektach teatralnych — 311
Działanie słowem, czyli po co awangardzie dramat — 329
Indeks nazwisk — 349
Młot na poetów to próba pisania na nowo historii, ukazania jej roli jako dostarczycielki fabuł. Zamiast skoncentrować się na jednej fabule, autor podsuwa czytelnikowi ich wielość, obnażając jednocześnie rozmaite techniki spinania „faktów” w ciągi historyczne.
Tom zawiera pięćdziesiąt trzy teksty. W antologii zgromadzono przedruki artykułów, relacji, wspomnień, które ukazywały się w prasie, a potem bywały publikowane w opracowaniach zbiorowych, przedrukowywane w różnych wyborach — czy to zbiorach autorskich, czy antologiach tematycznych.