Brak produktów
Strona główna
Kto to był Erwin Axer?
Kto to był Erwin Axer?
Paweł Płoski (red.), Michał Smolis (red.)
Wydawnictwo: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
Tytuł książki nawiązuje do tekstu Kto to jest Erwin Axer z 1975 roku autorstwa Jerzego Koeniga. Po latach zasadne okazało się powtórzenie tego pytania, ponieważ życie i twórczość Erwina Axera wymagają dalszych badań i analiz, a niektóre znane wątki jego biografii – nowego spojrzenia.
Pytanie to towarzyszyło nam przez cały rok 2017, gdy z inicjatywy trzech instytucji: Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego, Teatru Narodowego i Teatru Współczesnego odbył się szereg wydarzeń upamiętniających stulecie urodzin artysty: trzy wystawy (Erwin Axer. Stulecie urodzin w Galerii Kordegarda zorganizowana przez Narodowe Centrum Kultury; Oddech. Erwin Axer i Warszawa teatralna 1956–1966 współorganizowana przez Dom Spotkań z Historią; Erwin Axer (1917–2012) – wystawa wirtualna na platformie Google Art & Culture), trzy książki (Notatki z pracy, Polsko-niemieckie ćwiczenia pamięci, Rozmowy z Erwinem Axerem), dwa wieczory publicznego czytania tekstów Axera, lektura fragmentów Ćwiczeń pamięci w wykonaniu Jana Englerta na antenie radiowej Dwójki, dodatek specjalny „Tygodnika Powszechnego”, liczne rozmowy o Axerze w audycjach radiowych i telewizyjnych.
Tytułowe pytanie posłużyło również jako punkt wyjścia ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 20–21 października 2017 roku przez Wydział Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Przy tej okazji badaczki i badacze z różnych ośrodków stworzyli portret wielokrotny Axera – człowieka i twórcy.
W założeniu książka obejmuje z jednej strony wątki z biografii Erwina Axera, uważnego świadka historii XX wieku – z drugiej, koncentruje się na głównych polach jego zawodowej aktywności: reżyserii, kierowaniu teatrem, pisarstwie.
Poruszone tematy objęły okres dzieciństwa i wczesnej młodości Axera we Lwowie, studia w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie, czas drugiej wojny światowej. Szczególnie uważnie przyglądamy się nie dość znanym pracom zagranicznym Axera – począwszy od wystawienia Wesela w Stanach Zjednoczonych przez realizacje w Związku Radzieckim aż po późne prace w Austrii i RFN.
Wreszcie próbowaliśmy przemyśleć sferę jego duchowego rozwoju, świadomości intelektualnej, kształtowania się światopoglądu. Teatru nie tworzy się w pojedynkę – dlatego jeden z bloków tematycznych dotyczy najbliższych współpracowników Axera – Jerzego Kreczmara, Ewy Starowieyskiej, Zofii Mrozowskiej, Tadeusza Łomnickiego.
Mamy świadomość, że wątki w biografii Axera skupione na relacjach z innymi osobami (pisarzami, reżyserami, scenografami, aktorami, studentami i krytykami) wymagają dalszych prac. Podobnie jak skomplikowane relacje Axera, członka PZPR, z komunistyczną władzą i partyjnym aparatem. Poruszyliśmy te wątki w książce, ale w świetle odsłaniania kolejnych archiwów – pozostaje jeszcze wiele do zbadania.
Tak samo wymaga opracowania wieloletnia praca Axera jako pedagoga na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Również z powyższych powodów zdecydowaliśmy się opublikować wspomnienia studentów i współpracowników Axera oraz efekt benedyktyńskiej pracy Zenona Andrzejewskiego, który opracował biogramy rodziny Axerów – począwszy od dziadka reżysera.
Ta książka jest również efektem zdumienia. Długie i bogate życie Erwina Axera nie stało się przedmiotem wielu badań. Na półce możemy postawić tylko biografię Elżbiety Baniewicz i monograficzny zeszyt „Notatnika Teatralnego”. Poza tym w czasopismach i książkach zostały opublikowane nieliczne ważne artykuły, m.in. Marty Fik, Joanny Krakowskiej, Elżbiety Matyni, Elżbiety Wysińskiej czy Jerzego Koeniga. Mamy nadzieję, że książka przybliży do pewnego stopnia życie, osobę i dzieło Erwina Axera. Pytanie „kto to był Erwin Axer?” pozostaje bowiem otwarte.
__________________________________
Od lat z uporem godnym lepszej sprawy upominam się o biografie naszych wielkich artystów teatru. (…) Na tej liście braków osobne miejsce zajmuje Erwin Axer. Co prawda kilka lat temu ukazała się książka Elżbiety Baniewicz „Erwin Axer. Teatr słowa i myśli”, ale była to bardziej monografia jego twórczości i pozostawiała niedosyt. Teraz pojawił się tom pt. „Kto to był Erwin Axer?” będący pokłosiem sesji zorganizowanej przez Instytut Teatralny i Akademię Teatralną na stulecie urodzin reżysera w 2017 roku. Jak piszą redaktorzy, Paweł Płoski i Michał Smolis: „W założeniu książka obejmuje z jednej strony wątki z biografii Erwina Axera, uważnego świadka historii XX wieku – z drugiej, koncentruje się na głównych polach jego zawodowej aktywności: reżyserii, kierowaniu teatrem, pisarstwie”. I trzeba przyznać, że zamiar w dużej mierze się udał: rzeczywiście powstał „portret wielokrotny”, który poprzez trafny wybór poszczególnych aspektów życia i twórczości Erwina Axera układa się w plan biografii, która powinna jeszcze powstać.
Wojciech Majcherek
_________________________________
SPIS TREŚCI
Wstęp
I
Henryk Izydor Rogacki – Axer i mit Galicji
Agnieszka Marszałek – Lwów Erwina Axera
Marzena Kuraś – Erwin Axer. PIST. Tymon Terlecki
Rafał Węgrzyniak – Wojna i Zagłada. Odbicie doświadczeń z lat 1939–1945 w przedstawieniach i pisarstwie Erwina Axera
II
Barbara Osterloff – „Teatr to całość”. O scenografii Ewy Starowieyskiej
Elżbieta Baniewicz – Przyjaźń, dla której warto się było urodzić. Erwin Axer i Jerzy Kreczmar
Małgorzata Piekutowa – O korespondencji Erwina Axera i Sławomira Mrożka
Magdalena Raszewska – Erwin Axer – poprzednicy i następcy
III
Beata Guczalska – Aktorstwo według Axera – wstępne rozpoznanie
Maria Dworakowska – Aktorka w teatrze Erwina Axera – Zofia Mrozowska
Maria Napiontkowa – Mentor i wybraniec–buntownik
IV
Michał Smolis – „Wesele” w Nowym Jorku
Marek Radziwon – Pożenić Stanisławskiego z Brechtem albo wycofać się z tej historii
Jan Niedziela – Kwestia przyciętych gałęzi. Ostatnie inscenizacje Axera w Niemczech. Przyczynek do biografii
Agata Wittchen-Barełkowska – Bernhard Axera
V
Kazimierz Braun – Wspomnienia asystenta Erwina Axera
Edward Wojtaszek – Nauczyciel w oczach jego ucznia – po latach
Jan Kłossowicz – „Arbiter elegantiarum”. Wspomnienie o Erwinie Axerze
VI
Maria Napiontkowa – Erwina Axera gra z władzą
Zofia Smolarska – Teatr oświecony. Erwina Axera „Listy ze sceny”
Paweł Płoski – Gdyby nie salka na Mokotowskiej. Erwin Axer wobec publiczności
VII
Maryla Zielińska – Biblioteka Erwina Axera
Jagoda Hernik Spalińska – Światopogląd Erwina Axera
Zenon Andrzejewski – Rodzina Axerów. Biogramy
Klienci kupili również
-
25,00 zł -
45,00 zł -
Zabawa w teatr / Playing With Theatre
Album poświęcony pracy artystycznej jednego z najwybitniejszych polskich scenografów – Jerzego Juka Kowarskiego – jest niekonwencjonalną opowieścią o czterdziestu latach twórczości, która zaowocowała ponad osiemdziesięcioma inscenizacjami, przygotowanymi we współpracy z najwybitniejszymi reżyserami – głównie Jerzym Jarockim
30,00 zł -
69,90 złEwa PartygaWiek XIX. Przedstawienia
Wiek XIX. Przedstawienia Ewy Partygi to druga książka z serii Teatr publiczny. Przedstawienia 1765–2015. Teatr jest w nich rozumiany jako miejsce czynnej konfrontacji wizji, idei artystycznych, aspiracji społecznych, uwarunkowań ekonomicznych i instytucjonalnych.
69,90 zł
