Pierwszy e-book z serii Teatr publiczny. Przedstawienia 1765–2015 wydawanej wspólnie przez Państwowy Instytut Wydawniczy, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Instytut Sztuki PAN. Publikacja Joanny Krakowskiej to dziesięć bogato ilustrowanych esejów o sztuce teatru, środowisku teatralnym i inteligencji czterech powojennych dekad.
Ostatnie egzemplarze!
Data dostępności:
PRL. Przedstawienia to ogromna książką ukazująca całą konstelację faktów i sensów tworzących kontekst dla dziesięciu wybranych przez autorkę przedstawień teatralnych. Każde z nich uznaje autorka za charakterystyczne dla pewnego etapu najnowszej historii, a jednocześnie wiąże z jakimś ogólniejszym hasłem – powstanie, Żydzi, bohaterki, konformizm, salon… Jestem pewna, że postawieni przed takim zadaniem inni historycy teatru wybraliby inaczej. Na liście nie znalazłby się np. Meir Ezefowicz grany w jidisz, bo teatr żydowski nie mieści się w historii polskiego teatru, znalazłyby się za to Dziady (Dejmka, z powodów politycznych? Albo Swinarskiego?). To nie znaczy, że u Krakowskiej w ogóle tego nie ma, w książce omówione są dziesiątki spektakli. I oczywiście różne Dziady. Ale są też pewne pomięcia widoczne nawet dla laika – Kantor i Grotowski są ledwie wspomniani, za to możemy się czegoś dowiedzieć o teatrze lalkowym dla dorosłych. Wywód autorki uzupełnia ogromny materiał ilustracyjny – zdjęcia ze spektakli i kadry filmowe, zdjęcia i ilustracje, również współczesne, związane z podejmowanymi tematami, duże fragmenty recenzji i wyimki z cudzych książek, dokumenty z teczek SB, wypisy ze stron internetowych z dowcipami o PRL… A do tego jeszcze dołączona jest do książki prezentacja filmów found footage stworzonych przez Krakowską i Michała Januszańca. Każdy z nich wychodzi od tematu głównego – powstanie, Żydzi itd. Są to filmy zmontowane z fragmentów filmów, rejestracji spektakli, dokumentów, materiałów archiwalnych. To, co znamy, albo wydaje nam się, że znamy, zostaje zderzone ze sobą w nieoczekiwany sposób, uruchamia nasze emocje i sentymenty, często sprzeczne ze sobą, układa się w jakąś nieoczywistą opowieść.
Myślę, że teraz jest jasne, dlaczego w tej książce można utonąć po uszy, czytać dokładnie albo przeglądać wielokrotnie, znajdując coraz nowe detale. Forma ta sama w sobie jest znacząca – jest wyzwaniem wobec narracji jednowymiarowych, spetryfikowanych, budujących zbyt proste zależności przyczynowo-skutkowe albo unikających interpretacji i chroniących się za pozornie obiektywnym opisem, takich, gdzie teatr to teatr, a polityka to polityka. Nie jest to jednak jakaś bałaganiarska sylwa, bo wyłania się z niej jednak dająca się odtworzyć narracja, albo kilka, zależy, co nas będzie interesowało. (...)
Joanna Krakowska, pisząc o teatrze, opowiada też na nowo historię PRL. Każdy z dziesięciu rozdziałów za punkt wyjścia ma jeden spektakl, rozwija się jednak w porywający esej sięgający codzienności, kultury czy dzisiejszych politycznych sporów.
Napisana żywym językiem zaangażowanej publicystyki historyczna książka oparta jest na głębokiej kwerendzie. „PRL. Przedstawienia” niemal tyle samo co o PRL mówią nam o naszej współczesności. Bo przecież „realny socjalizm” pozostaje w naszej debacie głównym punktem odniesienia - i kuszącym źródłem łatwych metafor. Jedni drugich wyzywają to od zomowców, to od Jaruzelskiego czy Gomułki. (...)
...Wielu uczestników współczesnej debaty żyło w PRL, ma tam osobiste sprawy, emocje i myśli tamtymi kategoriami. I wmawia kolejnym pokoleniom, że to wciąż żywy układ odniesienia...
...Historia teatru żydowskiego ma być immanentną częścią historii teatru w Polsce i już! Jeśli zaś chodzi o reżyserki, to praca nad ich przywróceniem historii teatru toczy się też na różnych innych frontach...
...System nagród i konkursów jest systemem ustanawiania hierarchii. Systemem z porządku władzy. Jeśli rozmawiamy w kategoriach utopii, to ja bym chciała, żeby tego w ogóle nie było...
...W odwilży popaździernikowej były dwa wyraźne nurty. Jeden: romantyczny i patetyczny, którym zajmowali się mężczyźni. Drugi nurt, awangardowy, należał do kobiet...
Joanna Krakowska za pośrednictwem medium teatru daje wielostronny i zniuansowany obraz tych czterdziestu lat kultury polskiej. Przywoływane przez nią zdarzenia, spory i postawy otwierają dostęp do historii, która pozostaje w ogromnej mierze niezrozumiana i nieprzemyślana. Mówienie o PRL-u jest dzisiaj szczególnie trudne, ponieważ ciążą nad nim schematy funkcjonujące jako obiegowe oczywistości. Po roku 1989 Polska Ludowa stała się negatywnym punktem odniesieniem dla zmian, które miała przynieść transformacja. Na odrzuceniu i potępieniu PRL-u usiłowano budować nową tożsamość. Skutecznie. Jedyne bodaj, co łączy głównych oponentów politycznych w dzisiejszej Polsce, to okrzyk „Precz z komuną!”, którym próbują się wzajemnie zdyskredytować. Narracja, stojąca u podstaw tej zgody ponad podziałami, zaczęła się kruszyć dopiero w ostatnich latach. Książkę PRL. Przedstawienia należy czytać na tle refleksji poszukującej nowego rozumienia powojennej historii Polski. (...)
PRL. Przedstawienia urąga ekonomicznym regułom gospodarki rynkowej. Jest wspaniałym dziełem sztuki. Autorka przekonała szacowne instytucje i liczne grono osób do sfinansowania i stworzenia niezwykłego przedmiotu – niepraktycznego i mało poręcznego, ale za to pięknego. Tom liczy prawie osiemset stron, z czego niemal połowę stanowią całostronicowe ilustracje. Twarde i solidne okładki wyglądają dostojnie, ale swoje ważą. Trudno książkę długo utrzymać w rękach. Obcowanie z tym przedmiotem to doświadczenie wyjątkowe. Dotyk nabiera szczególnej rangi.
Wszystko w tej książce jest nieoczywiste i przez to intrygujące. Narracja, nowoczesna i pod wieloma względami rewolucyjna, świetnie harmonizuje ze zbuntowaną szatą graficzną. Czcionka raz jest czarna, raz czerwona. Stronice z tekstem bywają białe i bladoróżowe. Eseje fotograficzne, w większości czarno-białe, skutecznie pobudzają wyobraźnię. (...)
Książka Piotra Morawskiego jest nowatorską próbą rewizji dotychczasowej interpretacji dramaturgii oświecenia... (prof. dr hab. Wojciech Dudzik) KUP WERSJĘ DRUKOWANĄ
Książka prezentuje dzieje i dorobek niezależnego od władz PRL zespołu teatralnego Nie SamymTeatrem działającego w latach 1984–1987 w katolickich kościołach Wrocławia oraz wielu innychmiast polskich
Zbiór praktycznych spostrzeżeń dla wszystkich, którzy stają przed trudnym zadaniem zapewnienia funduszy i wsparcia dla niezależnych działań artystycznych.