W literaturze każdego czasu i miejsca sprawa rodziny znaczy wiele lub cokolwiek, bo przecież nie ma postaci literackiej, która wzięła się znikąd i chciałby półsłowem nie wspominała o swoich rodzinnych koneksjach; podobnie jak nie ma literackiej postaci, która nie miałaby znajomych, chyba że skazano by ją na samotne istnienie w literackiej przestrzeni. Ale nawet Robinson Crusoe na bezludnej wyspie nie był samotny. Wobec tego cokolwiek i jakkolwiek by o tym mówić, temat tej zbiorowej pracy pozwala nie tyle wiedzieć, bo byłoby to zbyt pewne słowo, co dowiedzieć się lub jeszcze lepiej zapoznać się z wybranymi aspektami rodzinnego żywota w naszej literaturze XIX, XX i XXI wieku, bowiem jak czas znaczy tak wiele dla każdego, również nie szczędził i nie szczędzi rodziny; jak wszystko ulega zmianom, tak zmieniał się model rodziny i wzajemne relacje jej członków, a także znajomych.