"Nam wieczna w polszczyźnie rozróba! Marian Pankowski mówi" to wywiad rzeka przeprowadzony przez Piotra Mareckiego i monografia twórczości w jednym tomie - encyklopedia dla wielbicieli i poznających dopiero Mariana Pankowskiego. Szczera rozmowa z mistrzem z Sanoka okazała się ostatnim, wymownym jego utworem. Portretem wyjątkowego artysty z czasów młodości, męskiej dojrzałości i wieku senioralnego. Tom zawiera bezcenne autokomentarze, rubaszne wyjaśnienia i poruszające dygresje - przypisy do życia i dzieł wszystkich: od juwenilnych wierszy i poematów, przez dramaty i prozy, po sylwy ostatnie. Piotr Marecki o Marianie Pankowskim: "Panko był poetą prozy. Utwory z ostatnich lat nazywał poematami - stąd ich niewielka objętość, ale ogromna kondensacja i sensotwórczość każdego zdania. Jego literatura i konsekwentna postawa to ukłon w stronę tego, co pojedyncze, jednostkowe, idiomatyczne, niepowtarzalne, zmysłowe i cielesne, fizjologiczne. Mawiał: 'mnie nie można przerysować liniami prostymi'. Ufał przede wszystkim ciału i mowie. W jego rozumieniu ciało stało się czymś najważniejszym w konstruowaniu tożsamości człowieka, zaraz później była mowa. Dystansował się do wszystkiego, co uniwersalne i ogólne, religie i ideologie według niego 'tamowały krew wzburzoną, uspokajały'. 'Ja piszę mową, a nie polszczyzną jako taką. I moje pisarstwo to mowa, żywe słowa, pokrętne, zakazane, łowione, gdzie się da' - mówił." Ostatnie słowo należy do autora. Marian Pankowski mówił m.in.: "[...] nie wolno zapominać, że jestem, nie powiem: niewolnikiem, ale na pewno jestem mocno związany z moim dzieciństwem, religią katolicką, z moim domem i matką, która dbała o moralność domu, a także z ojcem socjalistą. I, być może, trzeba w to włączyć pewną zazdrość pisarza, który musi przylepić jakąś łatkę, kiedy pisze [...]. A teraz można sobie po prostu na szczerość - również w stosunku do siebie - pozwolić." Integralną częścią książki jest audiobook, na którym Marian Pankowski czyta wybrane fragmenty swoich utworów. Audiobook gromadzi obszerne fragmenty utworów czytanych i komentowanych przez samego autora. Antologia zawiera teksty powstałe od 1938 do 2010 roku, starannie wyselekcjonowane przez autora i wydawcę - Piotra Mareckiego z Korporacji Ha!art. Jest to wydanie o tyle bezcenne, że Marian Pankowski bardzo często powtarzał, że pisze książki na głos, zwracając uwagę na rytm swojej prozy. Wielogodzinne nagrania odbyły się w Krakowie, w Dworku Białoprądnickim i w Radiofonii, podczas czterech podróży pisarza do Polski (w 2006, 2008, 2009 i 2010 roku). Pomysłodawcą i koordynatorem całego projektu był Piotr Marecki, realizatorami nagrań: Michał Korpanty (2006), Mateusz Kobiałka (2008), Rafał Nowicki (2009) i Krzysztof Skalski (2010), edycję całości materiału skoordynowali Marcin Piątek i Piotr Żyła. Marian Pankowski przeczytał wiersze przedwojenne z tomów "Pieśni pomejańskie" i "Wiersze alpejskie" oraz obszerne fragmenty prozatorskie z książek "Moje słowo prowincjonalne", "Kozak i inne opowiadania", "Smagła swoboda", "Matuga idzie", "Rudolf", "Granatowy goździk", "Z Auszwicu do Belsen", "Pątnicy z Macierzyzny", "Bal wdów i wdowców", "Ostatni zlot aniołów", "Była Żydówka, nie ma Żydówki", "Niewola i dola Adama Poremby", "Tratwa nas czeka", a także w całości opowiadanie "Moja SS Rottenführer Johanna". Doniosły, jedyny w swoim rodzaju i radykalny głos w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Marian Pankowski (1919-2011) - poeta, prozaik, dramatopisarz, literaturoznawca i tłumacz. W 1938 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Brał udział w działaniach kampanii wrześniowej. W czasie wojny więzień obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu, Gross-Rosen i Bergen-Belsen. Od 1945 roku osiadł w Brukseli, gdzie został profesorem slawistyki. Jego najważniejsze utwory to m.in. "Smagła swoboda" (1955), "Matuga idzie" (1959), "Kozak i inne opowieści" (1965), "Rudolf" (1980, 2005), "Pątnicy z Macierzyzny" (1987, 2006), "Putto" (1994), "Z Auszwicu do Belsen. Przygody" (2000), "Bal wdów i wdowców" (2006), "Ostatni zlot aniołów" (2007; Nagroda Literacka Gdynia 2008), "Była Żydówka, nie ma Żydówki" (2008), "Niewola i dola Adama Poremby" (2009), "Tratwa nas czeka" (2010). Większość jego twórczości była tłumaczona na język francuski, część na niemiecki, angielski, flamandzki, włoski i holenderski. Powszechnie uznawany za "najmłodszego polskiego pisarza".