Materiały międzynarodowej konferencji naukowej w stulecie urodzin pisarza Uniwersytet Jagielloński - Kraków, 22-27 marca 2004 "Tomy jubileuszowe bywają często bardzo ciekawe: rocznicowa okazja sprawia, że nad twórczością pisarza zasiadają badacze różnych pokoleń: z jednej strony starzy wyjadacze, autorzy kanonicznych (niegdyś) wykładni dzieła, a z drugiej legiony młodych, którzy chcieliby udowodnić, że mają na ten temat coś zdecydowanie nowego do powiedzenia. Do studiów nad pisarzem zabierają się także specjaliści z innych dziedzin, co zawsze przynosi ciekawe wyniki, spotykają się tu również badacze z różnych krajów, czasem tacy, którzy nie znają wcale polskiej tradycji interpretacji i do lektury podchodzą z osobnego, własnego punktu widzenia. Tak właśnie jest w niniejszym tomie, w którym śledzić można pewne nowe tendencje rysujące się w gombrowiczologii. Przede wszystkim przesunięcie akcentów w dziedzinie wartościowania utworów: na pierwsze miejsce wśród dzieł Gombrowicza awansuje tu zdecydowanie Kosmos, któremu poświęcono szereg bardzo ważnych referatów. Gdzież czasy, gdy nawet wybitni, jak Sandauer, krytycy dwie ostatnie powieści Gombrowicza traktowali jako poronione czy wręcz „niesmaczne” ramoty. Wielu krytyków i pisarzy (wśród nich był Stanisław Lem) ceniło naprawdę tylko przedwojenne utwory Gombrowicza, te, w których wyraża się radosne burzycielstwo i zmysł swobodnej gry – teraz podziwia się raczej Gombrowicza cierpiącego, zaskoczonego i przerażonego obcością i nieoswajalnością świata." - ze Słowa wstępnego Jerzego Jarzębskiego SPIS TREŚCI JERZY JARZĘBSKI Słowo wstępne VINCENT GIROUD Archiwum Witolda Gombrowicza w Yale ALEJANDRO RÚSSOVICH Gombrowiczowska wizja świata wedle dzieł napisanych w Argentynie PAUL BEERS Gombrowicz w Holandii: wzlot i upadek SEKIGUCHI TOKIMASA Gombrowicz czytany pionowo DALIBOR BLAŽINA Gombrowicz Zdravka Malicia KRYSTYNA LIPIŃSKA IŁŁAKOWICZ Gombrowicz i Ameryka: boje wydawnicze TOMISLAV LONGINOVIC Dziewczyna zwana Walizką. Witold Gombrowicz jako hybryda kulturowego przekładu BOŻENA ZABOKLICKA Ferdydurke w Katalonii: dwa przekłady, dwie różne powieści STEFAN CHWIN Gombrowicz i Niemcy MAŁGORZATA SMORĄG-GOLDBERG Gombrowicza pisanie o inności ANDRZEJ ZAWADZKI Gombrowicz a myśl słaba KRZYSZTOF STALA Wolność od... czy wolność do...? O idei wolności w twórczości Witolda Gombrowicza JEAN-PIERRE SALGAS Witold Gombrowicz, „socjolog w stanie nieważkości” Bourdieu tłumaczy Gombrowicza, Gombrowicz rozumie Bourdieu DARIUSZ DOBRZAŃSKI Witold Gombrowicz i Harold Garfinkel czyli o próbie ujawnienia pewnej mistyfikacji TOMASZ MIZERKIEWICZ Okrucieństwo śmiechu, czyli o przedwojennej prozie Witolda Gombrowicza BENJAMIN PALOFF Zaraźliwy śmiech. Tożsamość i infekcja w Bakakaju LIDIA WIŚNIEWSKA Świat Gombrowicza między paradygmatami STANISŁAW STABRO Witold Gombrowicz – nieprzyswojona lekcja FRANCESCO M. CATALUCCIO Gombrowicz i niedojrzałość ANDRZEJ ZIENIEWICZ Osoba między kokieterią, manipulacją i opowieścią, czyli Gombrowicz jako prekursor teorii autoprezentacji MARIAN BIELECKI Feministyczny epizod Witolda Gombrowicza WOJCIECH BROWARNY Autorytet wspólnoty w międzywojennej prozie Witolda Gombrowicza BOGUMIŁA KANIEWSKA Dzieci Gombrowicza KLARA LUTSKY „Wiem, kim nie jestem”. Problem granicznego „ja” w powieściach Gombrowicza EDWARD FIAŁA Gombrowicza przygody z idolem STANISŁAW GAWLIŃSKI Rodzina u Gombrowicza ANDRZEJ JUSZCZYK Apetyt na starość. Uwodzenie, pożądanie i przemoc w Pornografii PIOTR JORDAN ŚLIWIŃSKI OFMCaP Od city do Gombrowicza czyli o nie-miejscu pieściwym KAZIMIERZ ADAMCZYK Krótki pamiętnik Jakóba Czarnieckiego wobec antysemityzmu ALFRED GALL Rozgrywka z filozofią. Bycie i czas Martina Heideggera w maszynerii Kosmosu Witolda Gombrowicza JÓZEF OLEJNICZAK W kosmosie Kosmosu. Opowiem (wam) przygodę… Witold Gombrowicz HANNA GOSK Lektura Kosmosu Witolda Gombrowicza w perspektywie antropologii ponowoczesnej MICHAŁ OKŁOT „Możliwość fantasmagorii z hipopotamami”, czyli obraz materii u Gombrowicza ANDRZEJ NIEWIADOMSKI Dlaczego Lena nie została powieszona? Kosmos jako korektura Nienasycenia ARKADIUSZ KALIN Chaos Kosmosu Gombrowicza ANNA CZABANOWSKA-WRÓBEL Kosmos powtórzeń Witolda Gombrowicza MICHAŁ JANUSZKIEWICZ Kosmos Witolda Gombrowicza a problem nihilizmu europejskiego MARIA DELAPERRIÈRE Marginalność i transgresja: Gombrowicz i Genet ALLEN J. KUHARSKI Improwizacje z nieboszczykiem: teatr Witolda Gombrowicza wkracza w dwudziesty pierwszy wiek TADEUSZ DREWNOWSKI Z zupełnie nowej beczki MAŁGORZATA SUGIERA Dokończyć niedokończone: figura powrotu do domu w sztukach Gombrowicza i Lagarce’a TAMARA TROJANOWSKA Spektakl inności i milczenia: Iwona, księżniczka Burgunda JERZY JARZĘBSKI Erotyka i polityka ANNA SAIGNES Motyw brzydoty kobiecej w Iwonie, księżniczce Burgunda Witolda Gombrowicza i Parawanach Jeana Geneta MAŁGORZATA DZIEWULSKA Inny Ślub. „Przeinaczone. Wykręcone. zrujnowane. Wypaczone” w teatrze Jarockiego (1991) i Grzegorzewskiego (1998) OLAF KÜHL Ego i autentyczność: Gombrowicz, Wilde i Gide AEKSANDER FIUT Zwiedzanie „kontynentu z Trzeciego Dnia Stworzenia”: Gombrowicz i Keyserling MAREK TOMASZEWSKI Gombrowicz kontra Sienkiewicz: spór na wczoraj czy na dzisiaj? WOJCIECH LIGĘZA Tancerz mecenasa Kraykowskiego. Witold Gombrowicz a bruno Winawer CARLOS BARINAGA MUGICA Wpływ Gombrowicza na twórczość Pińery JUDIT REIMAN Europa Gombrowicza i Sándora Máraia MARTA JORDAN Gombrowicz i Cortázar – nasi współcześni STANISŁAW BURKOT Spór o Gombrowicza? Spór z Gombrowiczem? JAROSŁAW FAZAN Dwaj wspólnicy: Gombrowicza i Białoszewskiego projekty współczesności KRZYSZTOF UNIŁOWSKI Gombrowicz, literatura popularna i ponowocześni fabulatorzy ADAM POPRAWA Czy istnieje dzieło (według) Gombrowicza? LEONARD NEUGER Granice tranzytywności STEFAN SZYMUTKO Peryfraza, zaimek, rzeczywistość. Nie tylko o narracji Gombrowicza DAVID A. GOLDFARB Eksplozja słowa DOROTA WOJDA Niegrzeczny Gombrowicz. O komunikacji ponad regułami MARCIN BUCZYŃSKI Drzwi obrotowe. Figury otwarcia i zamknięcia w opowiadaniach Witolda Gombrowicza. Przypadek Pamiętnika z okresu dojrzewania JANUSZ MARGAŃSKI Pisarz jako istota bezdomna DOROTA KOZICKA Trzy zapisy morskich podróży: Uniłowski, Gombrowicz, Białoszewski KLEMENTYNA SUCHANOW Tajemnice Banco Polaco NINA TAYLOR-TERLECKA Gombrowicz i Alicja de Barcza JOANNA HOBOT Trans-Atlantyk 1953–1956, czyli Gombrowicz o życiu literackim kraju AGNIESZKA STAWIARSKA Czy sprawiedliwy krytyk? Gombrowicz o polskiej literaturze międzywojennej RITA GOMBROWICZ Wybór przekładów utworów Witolda Gombrowicza Indeks nazwisk